Coraz więcej samobójstw w montrealskim metrze

Wczesnym rankiem 4 grudnia ubiegłego roku 18-letni mężczyzna zmagający się z problemami psychicznymi rzucił się pod pociąg na stacji Villa-Maria w Montrealu. Kilka miesięcy wcześniej był badany w ośrodku zdrowia po tym, jak wyznał przyjaciołom, iż rozważa samobójstwo. Tłumaczył potem, iż jego słowa były impulsywne — wypowiedziane w emocjach po rozstaniu i kłótni z bliskimi.

Tej nocy był sam na peronie. Około godziny pierwszej nadjeżdżał pociąg. Maszynista nie zdążył wyhamować. W pokoju 18-latka znaleziono później kilka listów pożegnalnych.

Jego historia to tylko jedna z czterech opisanych w raporcie biura koronera prowincji Quebec, które w tym tygodniu ujawniło szczegółowe dane o samobójstwach w metrze montrealskim w 2024 roku.

Niepokojące statystyki i wspólne zalecenia

Zespół czterech koronerek, w tym Julie-Kim Godin, określił liczbę samobójstw w sieci metra jako „niepokojącą”.

Między rokiem 2015 a 2023 biuro koronera odnotowało 92 samobójstwa — średnio dziesięć rocznie.

W 2024 roku liczba prób samobójczych wzrosła do 25, wobec 14–18 rocznie w poprzednich latach.

Julie-Kim Godin jest jedną z czterech koronerów, którzy badali cztery samobójstwa w sieci metra w Montrealu w 2024 roku.

– Metro potrzebuje nowych strategii, by zapobiegać tragediom – powiedziała Godin.

Koronerzy zalecili przede wszystkim przyspieszenie instalacji drzwi peronowych, które w tej chwili planowane są dopiero na rok 2033. Drzwi tego typu — wzorowane na tych z systemu Réseau express métropolitain (REM) — oddzielają peron od torów i otwierają się tylko w momencie zatrzymania pociągu.

„Ograniczenie dostępu do torów to jeden z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania samobójstwom” – podkreślono w raporcie. -„Badania wskazują, iż osoby w kryzysie rzadko szukają alternatywnej metody odebrania sobie życia, jeżeli pierwotna jest niedostępna.”

Personel na pierwszej linii

Wśród zaleceń znalazło się także zwiększenie liczby ambasadorów bezpieczeństwa, obecnych na wszystkich stacjach przez cały czas ich funkcjonowania, oraz dodatkowe szkolenia dla pracowników, którzy mogliby rozpoznawać zachowania ostrzegawcze.

W oświadczeniu Société de transport de Montréal (STM) zapowiedziano analizę zaleceń, ale przypomniano, iż część środków zapobiegawczych już działa.

Sieć metra wykorzystuje m.in. system wykrywania obecności osób na peronie, a personel został przeszkolony w zakresie reagowania na sytuacje kryzysowe.

Na stacjach funkcjonują też pomieszczenia monitoringu i ambasadorzy bezpieczeństwa, których zadaniem jest zwracanie uwagi na zachowania potencjalnie niebezpieczne.

Chociaż zarząd miejskiego transportu publicznego twierdzi, iż wdrożył szereg środków bezpieczeństwa, biuro koronera Quebecu zaleca podjęcie bardziej zdecydowanych kroków, w tym zainstalowanie drzwi peronowych na stacjach.

Jednak STM przyznało, iż na razie nie ma funduszy na montaż drzwi peronowych – kosztownej, ale skutecznej inwestycji.

„STM znajduje się w bezprecedensowej sytuacji finansowej, a realizacja niektórych rekomendacji wymaga środków, których po prostu nie mamy” – napisano w oświadczeniu.

Koroner Godin zaznaczyła jednak, iż bezpieczeństwo powinno być traktowane jako inwestycja, a nie wydatek.

– To nie tylko kwestia infrastruktury, ale ochrony życia – powiedziała.

Eksperci: zapobieganie musi zacząć się wcześniej

Zdaniem Elli Amira, dyrektorki organizacji AMI-Quebec, wspierającej osoby opiekujące się bliskimi z problemami psychicznymi, działania STM są potrzebne, ale niewystarczające.

– To absurdalne, by oczekiwać, iż pracownicy metra będą rozpoznawać osoby w kryzysie psychicznym. To nie ich rola. Inwestujmy raczej w system opieki zdrowotnej – powiedziała Amir w rozmowie z CBC News.

Według niej zapobieganie samobójstwom powinno polegać na łatwiejszym dostępie do pomocy psychiatrycznej i psychologicznej, a także na aktywnej postawie społeczeństwa wobec osób w kryzysie.

– Osoby w głębokim stresie często same nie proszą o pomoc. Dlatego to my, jako społeczeństwo, musimy wyciągać do nich rękę – dodała.

Sztuczna inteligencja w służbie bezpieczeństwa

STM zapowiedziało również testy systemu opartego na sztucznej inteligencji, który ma wykrywać zachowania wskazujące na ryzyko samobójstwa.
Technologia zostanie wprowadzona pilotażowo na kilku stacjach, a pełne wdrożenie planowane jest w ciągu najbliższych dwóch lat.

Koronerzy mają jednak nadzieję, iż do tego czasu Montreal zdąży wdrożyć przynajmniej część rekomendowanych zmian – zanim kolejne tragedie znów wstrząsną miastem.