Co robić kiedy policja puka do Twoich drzwi?

Zdjęcie: Co robić kiedy policja puka do Twoich drzwi?

Nierozerwalnym elementem postępowania karnego są wizyty Policji, zarówno w miejscu zamieszkania, jak i w miejscu pracy. Znajomość swoich praw i obowiązków jest niezbędna, jeżeli w trakcie wizyty funkcjonariuszy chcemy zachować spokój. Należy również znać uprawnienia Policji, co pozwoli na kontrolę schematy dokonywanych względem nas czynności – podkreśla adw. Arkadiusz Szymański, wspólnik w Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.

Powody interwencji policji

Po pierwsze zapytaj o powód interwencji. Powody interwencji mogą być różne np.:

• zatrzymanie,
• przeszukanie,
• doręczenie: wezwania, zawiadomienia oraz innego pisma, od których daty doręczenia biegną terminy,
• ustalenie tożsamości lub uzyskanie informacji w zakresie poszukiwanej osoby,
• zgłoszenie przez sąsiadów w zakresie np. hałasu, zakłócania ciszy nocnej, podejrzenia przemocy.

Art. 244 § 1 k.p.k. stanowi, iż Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, o ile istnieje uzasadnione przypuszczenie, iż popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.

Istotne jest, iż osobę zatrzymaną należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i o przysługujących jej prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata, do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, o ile nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, do złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia, do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania, do dostępu do pierwszej pomocy medycznej oraz innych prawach.

Przeszukanie mieszkania

Należy podkreślić, iż pouczenia stanowią minimum informacyjne, z uwagi na to, iż obejmują one prawa i obowiązki procesowe. Pozwalają one zrozumieć osobie zatrzymanej jej sytuację procesową, która przekłada się na podjęcie efektywnej obrony.

Art. 219. § 1 k.p.k. stanowi, iż W celu wykrycia lub zatrzymania albo przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej, a także w celu znalezienia rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym, można dokonać przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, o ile istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, iż osoba podejrzana lub wymienione rzeczy tam się znajdują.

Co do zasady policja nie ma prawa wejść do Twojego mieszkania – gwarantuje nam to art. 50 Konstytucji RP – Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Policja może jednak wejść do naszego mieszkania kiedy:

• ma nakaz przeszukania wydany przez sądu lub prokuratora;
• gdy nie ma nakazu w wypadkach niecierpiących zwłoki, o ile postanowienie sądu lub prokuratora w tym zakresie nie mogło zostać wydane, jednakże w tej sytuacji konieczne jest zatwierdzenie przeszukania przez sąd lub prokuratora;
• ma nakaz zatrzymania konkretnej osoby, która może się znajdować w mieszkaniu.

Obowiązki funkcjonariuszy i Twoje prawa

Najważniejsze obowiązki i ograniczenia funkcjonariuszy policji:

• okazanie legitymacji służbowej;
• poinformowanie o przyczynie interwencji;
• poinformowanie o pouczeniach;
• zachować proporcjonalność i legalność działań;
• przed rozpoczęciem czynności przeszukania zawiadomić o celu i wezwać do wydania poszukiwanych przedmiotów.

Masz prawo m. in. do:

• milczenia – masz prawo odmówić składania wyjaśnień, nie masz obowiązku udzielania odpowiedzi na pytania, a odmowa odpowiedzi nie może być przeciwko Tobie wykorzystana;
• skorzystania z pomocy adwokata lub rady prawnego;
• żądania protokołu z przeszukania lub zatrzymania.

Warto wspomnieć, iż w sytuacji w której funkcjonariusz chce ustalić Twoją tożsamość jesteś obowiązany do podania mu swoich danych osobowych. Pamiętać należy także, iż nie powinieneś utrudniać działań organów ścigania, ponieważ może to skutkować odpowiedzialnością karną za utrudnianie postępowania – wskazuje adw. Karolina Machnicka, adwokat z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j. (www.zemla-szymanski.pl).

Wracając do okazania legitymacji warto podkreślić, iż art. 61 ust. 1 Ustawy o Policji wskazuje, iż W przypadkach przewidzianych w art. 60 ust. 2 policjant, wykonując czynności dochodzeniowo-śledcze, a także czynności określone w art. 14 ust. 2 i art. 15 ust. 1 pkt 2-4, obowiązany jest okazać legitymację służbową w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację, oraz nazwisko policjanta.

W kontekście omawianego tematu warto także odpowiedzieć na pytanie czy można nagrywać interwencję policji?

Masz prawo nagrywać interwencję policji, o ile robisz to w sposób nienaruszający prawa oraz nie utrudniasz funkcjonariuszom w wykonywaniu przez nich obowiązków.

Zanim zdecydujesz się na nagrywanie pamiętaj o tym, iż zgodnie z art. 241 k.k. za naruszenie tajemnicy postępowania przygotowawczego lub rozprawy można ponieść odpowiedzialność karną albowiem § 1 ww. przepisu stanowi, Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo więzienia do lat 2.